Propagandowa armata

   Operacja Wiślańsko-Odrzańska rozpoczęła się w styczniu 1945 roku i po pierwszych sukcesach wydawało się, że Berlin padnie w lutym. Na trasie jednak był Kostrzyn, którego ostatnim dowódcą był Heinrich Friedrich Reinefarth. Ten sam, który dokonywał zbrodni podczas tłumienia Powstania Warszawskiego. Wszystkich, których podczas rosyjskiego oblężenia podejrzewano o tchórzostwo, rozstrzeliwano, albo wieszano na najbliższej latarni. Wydano dwadzieścia kilka wyroków śmierci, choć nie wszystkie zostały wykonane. Terror wprowadzony przez Reinefartha przyniósł spodziewany efekt, bo żołnierze walczyli aż do końca.  

   Pierwsze oddziały I Frontu Białoruskiego marszałka Żukowa dotarły do Twierdzy Kostrzyn już pod koniec stycznia, ale krwawe walki o jej zdobycie trwały do 30 marca 1945 roku, kiedy kiedy ostatnia grupa niemieckich żołnierzy przebiła się do swoich linii. Oficjalnie jednak zameldowano Stalinowi, że twierdza została zdobyta 12 marca. Po otrzymaniu meldunku o zdobyciu Kostrzyna Stalin wydał słynny rozkaz nr 300, w którym ogłoszono zdobycie twierdzy Kostrzyn. W Moskwie na cześć zdobywców oddano salut dwudziestu salw artyleryjskich z dwustu dwudziestu czterech dział.  Ogólne straty wojsk radzieckich 5 i 8 Armii w walce o twierdzę i przyczółki Twierdzy Kostrzyn w okresie od 2 lutego do 30 marca 1945 wyniosły 61 799 żołnierzy 15 466 zabitych i 46 333 rannych.  

   Po upadku Berlina Stalin postanowił, trzema monumentalnymi miejscami pamięci, upamiętnić żołnierzy poległych w trzech największych bitwach u końca wojny, jakimi były bitwy o Kostrzyn, Wzgórza Seelow i Berlin. Specjalnie dla projektu „trzech cmentarzy” ściągnięto z ZSRR do Berlina najlepszych artystów. Pod kierunkiem Lwa Efimowicza Kerbela pracowali nad projektem do wiosny 1946 roku. Ostatecznie pomnik w Kostrzynie miał formę długiej, kilkumetrowej szpicy, wysokość około 12m, o konstrukcji żelbetowej. Postawiono go w narożniku Bastionu "Król", na wysokim, około 2m wzniesieniu. Po przeciwnej stronie obelisku stała armata dywizyjna ZiS-3, której lufa była wycelowana w kierunku Berlina. Na szczycie szpicy umieszczono gwiazdę odkuta z metalu, którą pomalowano na kolor czerwony. Na szpicy znajdowała się inskrypcja "1941-1945 Wieczna chwała bohaterom poległym w walce z faszystowskim nieprzyjacielem za wolność i niepodległość Związku Radzieckiego i Demokratycznej Polski". Według projektu na pomniku umieszczona miała być figura żołnierza, podobnie jak ma to miejsce na pomnikach w Berlin-Treptow, Seelow. Ta której brak w Kostrzynie stanęła ostatecznie w Brześciu. 

   Główna oś cmentarza rozplanowanego w kształcie trójkąta, stanowił pomnik, na wprost którego znajdowały się cztery mogiły żołnierzy uznanych za Bohaterów ZSRR. Po bokach, alei prowadzącej wprost do szpicy, na planie symetrycznych trójkątów znajdowały się mogiły żołnierzy. Wszystkie kwartały były obmurowane, bogato obsadzone roślinnością, na nagrobkach w formie forma ostrosłupa, gwiazda zawierająca herb ZSRR, a poniżej tabliczka ze stopniem, nazwiskiem i imieniem oraz rokiem urodzin i śmierci żołnierza. Cmentarz na Bastionie "Król" oficjalnie otwarto 17 listopada 1945 roku. 

   Cmentarz nie był, otwarty dla publiczności. Jednak odbywały się na nim rozmaite wojskowe uroczystości z udziałem władz. Przybywały na nim także wojskowe wycieczki, szczególnie żołnierzy służących w wojskach radzieckich stacjonujących w na zachodniej stronie Odry. Nie wiadomo zatem jak wyglądał w latach PRL'u. 

   Bastion Król, na którym zlokalizowano cmentarz, znajduje się w zachodnim narożu twierdzy zyskał obecne rozmiary jeszcze w XVI wieku. Jego wnętrze kryje jednak pozostałości kilku starszych konstrukcji. Jest to prawdopodobnie najstarszy tego typu obiekt w Polsce. Niżej pod ziemią znajdują się kazamaty wykonane w kolejnych wiekach. W 1945 roku został w wyniku bombardowania uszkodzony. I po latach okazało się, że pomnik zagraża stabilności murów bastionu. Postanowiono więc zlikwidować cmentarz i zdemontować szpicę. 

   W 2004 roku opracowano projekt w myśl którego miał być przywrócony stan bastionu z roku 1921. Urząd Miasta w Kostrzynie nad Odrą przystąpił do rozmów z przedstawicielami Ambasady Federacji Rosyjskiej. 6 grudnia 2006 roku Rosjanom zaproponowano lokalizację kwater żołnierskich na Cmentarzu Komunalnym w Kostrzynie nad Odrą. Rosjanie wyrazili zgodę. 5 listopada 2008 wydano decyzję o demontażu pomnika i rozpoczęto rozbiórkę, którą ukończono 23 grudnia 2008 roku. Równolegle zgodnie z decyzją wydaną 6 czerwca 2008 roku, przystąpiono do przenoszenia szczątków żołnierskich na cmentarz komunalny. Została także sporządzona lista imienna, aby każda nowa mogiła mogła być opisana. Przygotowano też nowe groby.

   Prace na Bastionie Król okazały się sensacją. Podczas pierwszych prac ziemnych okazało się, że pod kwaterami oznaczającymi groby, na głębokości około 30 cm znajduje się betonowa płyta.  Po sprowadzeniu ciężkiego sprzętu i skruszeniu betonu znaleziono poniżej jedynie gruz. Jedyne zwłoki znaleziono pomiędzy mogiłami oznaczonymi numerami 37 i 38. Szczątki te ekshumowano do Gorzowa, ale uznano, że ten pochówek nie ma nic wspólnego z radzieckim cmentarzem. Tym samym  okazało się, ze na cmentarzu-pomniku istniejącym ponad 60 lat, pod nagrobkami opisanymi imionami, nazwiskami, wojskowymi stopniami i datami urodzin nigdy nie było ciał żołnierzy. 

   Wybuchnęły rozmaite dywagacje o przyczynę takiego stanu rzeczy. Że żołnierze z nagrobków  mogą być pochowani na innych cmentarzach, pod innymi nazwiskami lub w jakieś zbiorowej mogile pod literkami NN. A może leżą gdzieś na dnie Warty lub Odry. Kto to wie. Jest też koncepcja inna. Otóż cmentarz od samego początku był propagandową lipą. Stworzoną dla sowieckiej propagandy. Jako dekoracja do kłamstwa służącego ideologicznemu podporządkowaniu sowieckiemu systemowi, krajów pokonanych i podbitych. 

   Obelisk zamieniono w gruz. Resztę dekoracji zachowano i można oglądać jej detale w Muzeum Twierdzy Kostrzyn.  Tam też stoi armata, kiedyś wycelowana w kierunku Berlina i strzelająca do nas przez lata propagandowymi pociskami.